Japanese Design (Phần 1)

Từ in khắc gỗ (woodcut prints), tới nghệ thuật gấp giấy (Origami), làm gốm (ceramics), thư pháp (Calligraphy), tới thế giới truyện tranh manga và anime, chúng ta phải thừa nhận rằng Nhật Bản là một đất nước có truyền thống văn hóa rất đa dạng. Những nét văn hóa ấy có tầm ảnh hưởng rộng tới nghệ thuật và thiết kể ở cả những nước phương Tây. Chẳng hạn như nghệ thuât in khắc gỗ đã truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ lớn như Gustav Klimt hay Vincent van Gogh.

Ảnh minh họa: Bản note ghi lại sự đối chiếu giữa tranh của Gustav Klimt với tranh vẽ người phụ nữ Hokusai (Wikipedia)

Với style rõ ràng, mang ý nghĩa lớn chỉ với những thiết kế đơn giản, minh họa với những hình học cơ bản hay sử dụng hình ảnh linh vật truyền thống, hay những pattern dễ thương, từ chủ nghĩa tối giản Minimalism tới Pop Art, hãy cùng tìm hiểu lịch sử của Japanese Design đi qua, cùng các phương pháp để đưa Nhật Bản tới thiết kế của bạn.

Nguồn tham khảo: https://99designs.com/blog/design-history-movements/japanese-design/

PHẦN 1: LƯỢC SỬ VỀ JAPANESE DESIGN

1600 – 1800

Đây là khoảng thời gian của thời kỳ Edo, thời kỳ mà văn hóa, xã hội Nhật Bản phát triển mạnh mẽ và khác biệt so với thế giới. Với thiết kế, nhằm quảng bá những mặt hàng của mình, các tiểu thương thường sử dụng kiểu poster khổ lớn với hình mình họa là tranh vẽ tay những ngôi sao nổi tiếng của thời kỳ ấy như đô vật Sumo hay những diễn viên nhà hát Kabuki.

Một trường phái tranh in khắc gỗ của nước Nhật cũng ra đời và nở rộ trong thời kỳ này. Đó là Ukiyo-e, với chủ đề đặc trưng trong các tác phẩm là vẻ đẹp của người phụ nữ, nghệ sĩ kabuki, đô vật sumo, truyện dân gian hay phong cảnh. 

Ukiyo-e sau này phát triển thành tranh vẽ hiện đại, khai sinh ra những loại hình nghệ thuật mà rất nhiều người yêu thích ngày nay như là manga, anime, video game.

Ảnh tham khảo: Flyer quảng cáo cho hãng dược Kinseitan, năm 1806 (fyeah-history.tumblr.com/tagged/Japanese-history)

Cuối những năm 1800

Trong thời kỳ Minh Trị, Nhật Bản mở cửa biên giới dẫn đến sự phát triển văn hóa mà bởi vậy, thiết kế và nghệ thuật đã ảnh hưởng rất nhiều từ các nước phương Tây. 

Ảnh minh họa: Nước Nhật với sự chào đón văn hóa phương Tây (Tokyo Library)

1950-1980

Sau thế chiến II, thiết kế ảnh hưởng khá nhiều từ phong cách Bauhaus và Constructivism với đặc trưng là những loại hình học cơ bản kết hợp với những biểu tượng trong văn hóa Nhật

Ảnh minh họa (từ phải sang): poster sự kiện của MoMA, poster thế vận hội Olympic.

1990- 2000

Từ năm 90, với sự ra đời của những phần mềm đồ họa như Adobe Photoshop hay Adobe Illustrator, cùng với chủ nghĩa Post Modernism, thiết kế Nhật Bản phát triển hết sức đặc sắc.

Tuy vậy tới những năm 1991-1992, nền kinh tế Nhật Bản sụp đổ và quốc gia bước vào thời kỳ đình trệ kinh tế được gọi là The Lost Decades, kéo dài đến năm 2010. Những nhà thiết kế đã cố gắng lan gây ảnh hưởng một cách tích cực đến mọi người bằng cách loại bỏ những yếu tố dư thừa và mang lại sự cân bằng trong các ấn phẩm thiết kế.

Ngày nay, thiết kế Nhật Bản đã chú trọng hơn về các vấn đề môi trường mà bởi vậy, các thiết kế thường hướng đến tông màu khá tự nhiên cùng sự tối giản dễ chịu. 

Ảnh minh họa (từ phải sang): artwork của Kaoru Kasai, poster trong bộ Made in Japan của Quintal Éditions.